نقاط ضعف رایج در کفشهای ایمنی ارزانقیمت
با وجود تنوع گسترده کفش ایمنی در بازار، متاسفانه بسیاری از کارفرمایان و کارگران، به دلیل محدودیت بودجه یا عدم آگاهی کامل، به سراغ گزینههای ارزانقیمت میروند که میتواند ایمنی آنها را به خطر بیاندازد. اما واقعیت این است که صرفهجویی اولیه در خرید کفش ایمنی در ادامه کار با آنها میتواند هزینههای پنهان و سنگینی داشته باشد. پس در طی این مقاله میخواهیم ابتدا در مورد استانداردهای کفش ایمنی صحبت کنیم و سپس سراغ عواقب عدم استفاده از آنها خواهیم رفت.
دوام پایین و فرسودگی سریع کفشهای ایمنی ارزان قیمت
یکی از بارزترین معایب کفشهای ایمنی با قیمت پایین، استفاده از مواد اولیه درجه دو و فرآیندهای ساخت ضعیف است. این نوع کفشها معمولاً از چرم مصنوعی نازک، پارچههای نامرغوب و نخهای ضعیف دوخته شدهاند که میتواند فرسودگی بسیار سریع در محیطهای کاری را به همراه داشته باشد. پس در یک محیط صنعتی فعال، جایی که کفش در معرض سایش مداوم، مواد شیمیایی، یا دماهای متغیر قرار دارد، این محصولات ارزانقیمت خیلی زود دچار پارگی، شکافته شدن درزها و از هم باز شدن زیره میشوند.به همین خاطر عمر مفید این کفشها در مقایسه با نمونههای استاندارد، به شکل قابل توجهی کوتاهتر است، که نیاز به تعویض مکرر دارد. همین تعویض زود هنگام میتواند باعث افزایش هزینههای بلندمدت باشد و البته چون دوام پایینی دارند، امنیت مناسبی نیز ندارد.
خستگی پا و ناراحتی در پوشیدن طولانیمدت
راحتی، بخش جداییناپذیر از طراحی کفش کار استاندارد است، بهویژه زمانی که فرد مجبور است 8 تا 12 ساعت در روز کفش را به پا داشته باشد. در مدلهای ارزان، تمرکز اصلی بر کاهش هزینه ساخت است و صرفه نه ارگونومی پا پرداخته نمیشود. همچنین این کفشها اغلب فاقد پدهای حمایتی مناسب هستند. وجود آسترهای نرم و ساختار داخلی باکیفیت میتواند فرد را از خستگی زودهنگام رها کند. اما چون همین پدهای حمایتی در کفش استفاده نمیشود، پاهای کاربر پس از چند ساعت استفاده، دچار خستگی شدید، درد و سوزش میشوند. این ناراحتی صرفاً یک مسئله شخصی نیست و میتواند بهطور مستقیم بر تمرکز و کارایی کارگر تأثیر بگذارد و احتمال بروز حوادث ناشی از خستگی مفرط را افزایش دهد. پس میتواند پروژهی کارفرما را به تاخیر بیاندازد.
فقدان لایه ضدسوراخ، ضدلغزش یا ضدآب
بسیاری از کفشهای ایمنی ارزان قیمت، تنها حداقل استانداردها مثل سرپنجه فولادی ساده را پوشش میدهند. اما ویژگیهای حفاظتی مهمی که در محیطهای کاری مدرن ضروری هستند را حذف میکنند. چون در این محصولات برای کاهش قیمت باید با موارد حذف شوند. در محیطهایی که خطر افتادن میخ، برادههای فلزی یا سایر اشیای نوکتیز روی زمین وجود دارد، یک کفی محافظ مثلا جنس کولار یا فولاد ضروری است که متاسفانه کفشهای ارزان اغلب فاقد این لایه ایمنی هستند. همچنین الگوی آج زیره کفشهای نامرغوب، اغلب ساده و از مواد پلیمری با ضریب اصطکاک پایین ساخته شده است. این موضوع خطر لیز خوردن و سقوط را روی سطوح خیس، روغنی یا لغزنده بهشدت بالا میبرد و میتواند حوادث ناگواری را رقم بزند.
استفاده از چرم یا پارچه نامرغوب و عدم آببندی مناسب در محل اتصال زیره و رویه کفش ایمنی میتواند، باعث نفوذ سریع آب و مایعات میشود که به ناراحتی پا ختم نمیشود و میتواند در محیطهای خاص مانند کفش عایق برق که نیازمند حفظ خواص حفاظتی خود در برابر رطوبت است را به یک خطر بزرگ ایمنی تبدیل کند.
زیره و زیرکفی بیکیفیت
در کفشهای ارزان، زیرهها معمولاً از مواد لاستیکی یا PVC ارزان و با چگالی پایین ساخته میشوند که این مواد نهتنها سریعتر ساییده میشوند، بلکه در برابر مواد شیمیایی و روغن نیز مقاومت کمی دارند و در اثر تماس با این مواد، دچار ترکخوردگی یا پوسیدگی میشوند. همینطور زیرکفی داخلی یعنی همان کفیای که پا مستقیماً روی آن قرار میگیرد اغلب بسیار نازک است و هیچگونه خاصیت جذب شوک یا ارگونومیکی ندارد. این وضعیت باعث انتقال مستقیم ضربه و ارتعاشات زمین به پا و ستون فقرات شده و خطر سوراخ شدن زیره در اثر فشار ناگهانی را افزایش میدهد.
متاسفانه تولیدکنندگان کفشهای ایمنی ارزانقیمت، برای صرفهجویی در هزینههای قالبگیری، از قالبهای عمومی که دقیق نیستند برای ساخت استفاده میکنند. این امر منجر به عدم تناسب دقیق کفش با آناتومی پا میشود. سایزبندی این محصولات اغلب استاندارد نیست و ممکن است کفش در قسمت پنجه بسیار تنگ یا در قسمت پاشنه شل باشد. پس پوشیدن کفش با سایز نامناسب در طول روز، اصطکاک و فشار غیرعادی روی نقاط مختلف پا ایجاد میکند که نتیجه آن تاولهای دردناک، پینه، تغییر شکل استخوانی و حتی آسیبهای مزمنتر مفاصل است. به همین خاطر کفش ایمنی مناسب باید پا را بهطور کامل در آغوش بگیرد تا ایمنی و راحتی در بالاترین سطح خود حفظ شود.
ضعف در تهویه و کنترل رطوبت
تهویه و قابلیت تنفس مواد، در حفظ سلامت پا آنقدر مهم هستند که همین موضوع هم در برخی مواقع حوادث ناگواری را بوجود آورده است. در کفشهای ارزانقیمت، رویه کفش اغلب از مواد غیرقابلتنفس یا چرمهای مصنوعی بیکیفیت ساخته شده که اجازه تبادل هوا را نمیدهند. این شرایط، محیطی گرم و مرطوب در داخل کفش ایجاد میکند. تعریق مفرط پا نه تنها باعث بوی ناخوشایند میشود، بلکه زمینهساز رشد قارچها، باکتریها و عفونتهای پوستی جدی پا است. لذا کنترل رطوبت ضعیف، حس خیس و سرد شدن پا در فصول سرد را نیز به دنبال دارد که بسیار ناخوشایند است.
احساس درد شدید در مچ، زانو و کمر
پا، شالوده بدن است و قوس کف پا، وظیفه جذب شوک و توزیع وزن را برعهده دارد. کفشهای کار رده بالا، دارای کفیها و ساختارهای داخلی طراحی شدهای هستند که بهطور مؤثر از قوس کف پا حمایت میکنند. اما کفشهای اقتصادی اغلب فاقد این ویژگی مهم هستند. عدم پشتیبانی مناسب باعث میشود که پا در هنگام ایستادن یا راه رفتن طولانیمدت، بهدرستی تراز نشود. این بیترازی به مرور زمان، فشار غیرطبیعی به مفاصل بالاتر یعنی مچ پا، زانوها وارد میکند و میتواند فشار زیادی به کمر وارد کرده و منجر به دردهای مزمن و مشکلات ارتوپدی شود. پس یک کارگر با کمردرد مزمن، نهتنها رنج میکشد، بلکه کارایی و تمرکز او بهشدت کاهش مییابد. به هیمن منظور اگر به دنبال خرید کفش ایمنی هستید، حتماً ساختار زیره را بررسی کنید.
کاهش ایمنی با گذشت زمان
حفاظت یک کفش ایمنی از پا یک اصل بسیار مهم است که یک ویژگی پویا به شمار میرود و باید در طول عمر مفید محصول حفظ شود. در کفشهای نامرغوب، حتی اگر در ابتدا استانداردها را رعایت کرده باشند، اجزای حفاظتی بهسرعت خاصیت خود را از دست میدهند. مثال بارز این وضعیت، تضعیف سرپنجهها یا کفش عایق برق است. سرپنجه فولادی ارزانقیمت ممکن است در برابر ضربه، دچار تغییر شکل شود و این تغییر شکل دائمی، میزان فضای حفاظتی پا را کاهش دهد. در مورد کفشهای عایق برق، کیفیت پایین مواد عایق و درزهای ضعیف، باعث نفوذ رطوبت و از بین رفتن خاصیت عایق بودن در برابر جریانهای الکتریکی میشود. پس عمر کوتاهمدت حفاظتی این نوع کفشها، فرد را در مواجهه با خطرات جدی تنها میگذارد.
وزن نامناسب کفشهای ارزان با سرپنجه فولادی
اگرچه سرپنجه فولادی میتواند یک ویژگی حفاظتی مهم باشد، اما در کفشهای ارزان، تولیدکنندگان بهجای استفاده از تکنولوژیهای سبکتر مانند کامپوزیت یا آلومینیوم، به سراغ فولاد ضخیم و سنگین میروند. این امر، وزن کلی کفش را به طرز قابل توجهی افزایش میدهد که میتواند روی راه رفتن و جابهجایی با کفشهای سنگین را بسیار دشوار کند. استفاده از این کفشها میتواند انرژی بیشتری از فرد بگیرد و خستگی خیلی زودتر به سراغ فرد میرود. همینطور افزایش وزن پاها، فشار بیشتری بر عضلات ساق پا و ران وارد میکند و در طول یک شیفت کاری، باعث کاهش تحرک، کندی واکنش و افزایش خطر زمین خوردن میشود. این وضعیت، ایرادی بزرگ در تجهیزات ایمنی است و هر لحظه ممکن است فرد با حوادث پیشبینی نشده روبهرو شود و آسیبهای جدی ببینید.
عدم هماهنگی با شرایط محیط کار
یکی از بزرگترین اشتباهات، صرفاً خرید کفش ایمنی به صرف ارزان بودن است، بدون آنکه گوچکترین توجهی به خطرات محیط کار داشته باشیم. توجه داشته باشید هر محیطی، الزامات حفاظتی خاص خود را دارد، مثلا یک کارگاه ریختهگری به کفش مقاوم در برابر حرارت و مذاب نیاز دارد، در حالی که یک کارگر در آزمایشگاه، به مقاومت شیمیایی بالا نیاز دارد. اما کفشهای ارزانقیمت، معمولاً برای یک محیط کاری خاص طراحی نشدهاند و صرفاً یک راهحل عمومی ارائه میدهند. استفاده از یک کفش استاندارد ساده در یک محیط با خطرات بالا یعنی شما آگاهانه از خطرات موجود آگاه هستید و به حفظ جان و سلامت خود اهمیت نمیدهید. به عنوان مثال اگر از کفش معمولی به جای کفش عایق برق در تاسیسات الکتریکی استفاده کنید، هر لحظه جان شما در خطر برق گرفتگی است.
سخن پایانی
کفشهای ایمنی ارزانقیمت، هرچند در نگاه اول مقرونبهصرفه به نظر میرسند، اما با کاهش دوام، کمبود راحتی، حذف ویژگیهای حفاظتی کلیدی و آسیبرسانی به سلامت ارتوپدی فرد، عملاً هزینههایی بسیار بیشتر از قیمت خود را به سیستم تحمیل میکنند. لذا توصیه میشود در خرید کفش ایمنی، اولویت را بر استاندارد، راحتی و انطباق با خطرات محیط کار قرار دهید. خرید تجهیزات ایمنی باکیفیت، در واقع یک ایمنی ایدهآل در سلامت، کارایی و حفظ جان نیروی کار است. پس هرگونه صرفهجویی در این حوزه، با عواقب سنگینی همراه خواهد بود.
