در محیطهای کاری پرخطر که احتمال تماس با حرارت، شعله، جرقه یا مواد مذاب وجود دارد، استفاده از تجهیزات ایمنی تخصصی امری حیاتی است. لباس کار نسوز یکی از مهمترین اجزای حفاظت فردی در چنین شرایطی به شمار میرود که با بهرهگیری از الیاف مقاوم در برابر آتش طراحی شده تا از جان افراد در برابر سوختگی و آسیبهای ناشی از حرارت محافظت کند. این نوع لباسکار نه تنها در صنایع سنگین مانند ریختهگری و جوشکاری، بلکه در مأموریتهای آتشنشانی و عملیات امداد و نجات نیز کاربرد گستردهای دارد. انتخاب صحیح و استفاده اصولی از لباس نسوز، نقشی کلیدی در افزایش ایمنی محیط کار و کاهش خطرات جانی ایفا میکند.
لباسکار نسوز
اورکت شلوار عملیاتی : اورکت و شلوار عملیاتی نوعی پوشش حفاظتی ویژه محیطهای پرخطر است که برای فعالیت در شرایط سخت مانند عملیات آتشنشانی، امداد و نجات یا صنایع سنگین طراحی شده است. این لباس از از جنس پنبهای، نسوز و مقاوم در برابر پارگی ساخته میشود و علاوه بر محافظت فیزیکی، راحتی حرکت را نیز فراهم میکند. طراحی آن به گونهای است که با داشتن نوارهای شبنما، دید فرد را در شرایط کمنور افزایش میدهد.
لباس نسوز آلومینیومی : لباس نسوز آلومینیومی مخصوص کار در محیطهایی با گرمای تابشی بسیار بالا مانند کورهها، ریختهگری یا صنایع فولاد است. این لباس آستر داخلی لباس از جنس کتان بوده و سطح بیرونی آن از فویل آلومینیوم تشکیل شده که حرارت را بازتاب میدهد و مانع از انتقال گرما به بدن میشود.
لباس کار دیر سوز کلاه دار : لباس کار دیرسوز کلاهدار برای محافظت در برابر شعلههای کوتاهمدت، جرقه و گرمای متوسط طراحی شده و مناسب فعالیتهایی مانند جوشکاری سبک یا کار در محیطهای با ریسک آتشگیری است. الیاف آن طوری انتخاب شدهاند که شعلهور نمیشوند و پس از دور شدن از منبع حرارت، خاموش میشوند. وجود کلاه متصل، پوشش ایمنتری برای سر و گردن ایجاد میکند و از نفوذ حرارت یا جرقه جلوگیری مینماید.
ویژگیهای لباسکار نسوز
لباس کار نسوز بهطور ویژه برای محافظت در برابر حرارت، شعله و جرقه طراحی شده است و از موادی ساخته میشود که در برابر گرما و سوختگی مقاوم است. این لباسها علاوه بر مقاومت بالا در برابر آتش، از انتقال گرما به بدن جلوگیری میکنند و به دلیل ساختار ویژهشان، در برابر پارگی و سایش نیز مقاوم هستند. طراحی ارگونومیک آنها شامل آستینهای بلند، شلوارهای مقاوم و در برخی مدلها کلاه یکپارچه است که ایمنی کامل بدن را فراهم میکند. همچنین، بسیاری از این لباسها دارای نوارهای شبنما برای افزایش دید در شرایط کمنور یا پر دود هستند و بهویژه در صنایع سنگین مانند جوشکاری، ریختهگری، آتشنشانی و پتروشیمی کاربرد دارند.
تجهیزات ایمنی مکمل
برای حداکثر ایمنی و حفاظت در محیطهای پرخطر، علاوه بر لباس کار نسوز، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی دیگر نیز ضروری است. این تجهیزات شامل دستکشهای نسوز، کلاه ایمنی، گوشیهای محافظ، عینک ایمنی، فیلترهای تنفسی و کمربند ایمنی یا هارنس است.
نحوه نگهداری از لباسکار نسوز
نگهداری صحیح از لباس کار نسوز نقش بسیار مهمی در حفظ عملکرد ایمنی آن دارد و میتواند عمر مفید لباس را بهطور چشمگیری افزایش دهد. پس از هر بار استفاده، لباس باید بهدقت از نظر وجود لکههای سوختگی، پارگی، یا آلودگی بررسی شود. چنانچه آلودگی یا گرد و غبار روی سطح آن باشد، باید با یک برس نرم یا دستگاه مکنده پاکسازی شود. در صورت نیاز به شستوشو، از آب ولرم و شویندههای ملایم فاقد سفیدکننده، نرمکننده یا آنزیمهای قوی استفاده شود تا خاصیت ضد شعله الیاف حفظ گردد.
شستوشو باید در دمای پایین (معمولاً کمتر از ۴۰ درجه سانتیگراد) و با دور پایین ماشین لباسشویی انجام شود. پس از شستوشو، لباس باید در محیطی خشک و دور از نور مستقیم خورشید یا منابع گرمایی آویزان و خشک شود؛ زیرا گرمای زیاد ممکن است به ساختار الیاف آسیب برساند. اتو کشیدن این لباسها نیز توصیه نمیشود، مگر اینکه در برگه راهنمای محصول ذکر شده باشد.
در زمان نگهداری بلندمدت، لباس باید در جای خشک، خنک و بدون تماس با مواد شیمیایی، روغن یا اشیای تیز نگهداری شود. همچنین بهتر است لباس بهصورت آویزان باشد تا از ایجاد چروکهای عمیق یا تغییر شکل پارچه جلوگیری شود. بازرسی دورهای و تعویض لباس در صورت کاهش کارایی حفاظتی یا مشاهده آسیب ظاهری، جزو اقدامات ضروری برای حفظ ایمنی فردی است.