لباس کار برای کار در ارتفاع ویژگی‌ها و استانداردها

در این محیط‌های پرخطر، هر کدام از تجهیزات حفاظت فردی می‌توانند  در تأمین سلامت فرد بسیار مهم باشند. پس لباس کار که مهم‌ترین لایه محافظتی میان کارگر و محیط پیرامون است باید با دقت انتخاب شود تا برای حفظ ایمنی فرد بهترین عملکرد را داشته باشد. به همین خاطر خرید لباس کار مناسب باید بر اساس معیارهای علمی و استاندارد صورت پذیرد، تا بهترین خرید را تجربه کنید.

خرید لباس کار برای کار در ارتفاع

انتخاب لباس کار مناسب برای فعالیت در ارتفاع مستلزم شناخت خطرات و ریسک‌های موجود در آن محیط است و البته باید از اصول استاندارد HSE  که در مورد بهداشت، ایمنی و محیط زیست است پیروی کنیم. به همین خاطر ابتدا باید با ارزیابی دقیق محیط کار، خطرات موجود را شناسایی کنیم.

مثلا اگر خطری مانند شعله‌ور شدن، برش، سایش، یا قرارگیری در معرض مواد شیمیایی وجود دارند این خطرات شناسایی شوند و متناسب با آنها لباس کار انتخاب شود.

اصول اساسی برای انتخاب لباس کار در ارتفاع

لباس کار باید مقاومت خوبی در برابر پارگی و سایش داشته باشد تا حین تماس با سازه‌های فلزی یا سطوح خشن دوچار پارگی نشود. همینطور طراحی لباس باید به‌گونه‌ای باشد که آزادی عمل کامل را برای مانور دادن در فضای محدود و استفاده از تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع فراهم آورد و دسترسی سریع به نقاط اتصال کمریند ایمنی بدون مشکل انجام شود. در محیط‌های کم نور هم، نوارهای بازتابنده بسیار مهم خواهند بود. چون حضور کارگر به وضوح برای سایر افراد و اپراتورهای ماشین‌آلات قابل مشاهده است و جلوی اتفاقات ناگوار گرفته میشود. همینطور در صورت بروز حادثه هم میتوان فرد را به سرعت پیدا کرد و در زمان طلایی به فرد آسیب دیده رسید.

توجه به استانداردهای بین‌المللی نظیر ISO 13688 و استانداردهای خاص‌تر اتحادیه اروپا که چارچوب فنی مورد نیاز برای تأیید صلاحیت لباس را مشخص می‌کنند، بسیار حائز اهمیت هستند و اگر این موارد رعایت نشود، جان فرد در خطر است. پس همواره باید اطمینان حاصل کرد که لباس انتخابی دارای گواهینامه‌های معتبر بوده و از نظر ابعادی کاملاً با سایز کارگر مطابقت داشته باشد تا مانع حرکات یا ایجاد خطر درگیر شدن با تجهیزات نشود.

ویژگی‌های پارچه و جنس لباس کار

جنس پارچه لباس کار مستقیماً بر میزان حفاظت، دوام و راحتی کارگر تأثیر می‌گذارد. زمان کار در ارتفاع، انتخاب میان الیاف طبیعی مانند کتان و انتخاب الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر می‌تواند شرایط متفاوتی برای ایمنی فرد داشته باشد.

مثلا کتان به دلیل تنفس‌پذیری بالا و جذب رطوبت، برای محیط‌های گرم مناسب است و حس راحتی که کتان فراهم می‌کند، می‌تواند تمرکز کارگر را بهبود بخشد. اما کتان خالص مقاومت سایشی کمتری دارد و در صورت خیس شدن، مدت زمان طولانی‌تری برای خشک شدن نیاز دارد. همینطور پایین بودن مقاومت آن در برابر شعله‌ور شدن نیز میتواند خطر آفرین باشد. در مورد پلی‌استر و الیاف مصنوعی نیز باید بگویم این جنس مقاومت فوق‌العاده‌ای در برابر پارگی و سایش دارد که یک مزیت بزرگ در کار با سازه‌های فلزی و لبه‌های تیز است. همچنین به سرعت خشک می‌شود و دوام بالایی دارد. البته ضعف اصلی پلی‌استر، عدم تنفس‌پذیری مناسب و ذوب شدن در دماهای بالا است که خطر سوختگی شدید را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، پلی‌استر خالص به ندرت برای محیط‌های با ریسک حرارتی بالا توصیه می‌شود.

اما جنس الیاف ترکیبی که هر پارچه را در ترکیب خود دارد،  انتخابی ایده‌آل محسوب میشود که با ترکیب حدود ۳۵ تا ۶۵ درصد کتان و مابقی پلی‌استر، می‌توان مزایای هر دو را به دست آورد. مقاومت مکانیکی پلی‌استر و راحتی و تنفس کتان یک تعادل عالی میان دوام، راحتی و مدیریت رطوبت ایجاد می‌کنند که برای کار طولانی مدت در ارتفاع بسیار کارآمد هستند. برای مشاغلی که ریسک آتش‌سوزی وجود دارد، استفاده از پارچه‌های مجهز به مواد مقاوم در برابر شعله حتی در الیاف ترکیبی نیز توصیه می‌شود.

نقش لباس کار در حفاظت در برابر سقوط و برخورد اجسام

لباس کار با طراحی صحیح، دارای جیب‌ها و بست‌هایی است که مزاحمتی برای تنظیم، اتصال یا استفاده از کمریند ایمنی ایجاد نمی‌کنند. زیپ‌ها و دکمه‌های فلزی باید در موقعیت‌هایی قرار گیرند که در صورت سقوط، فشار ضربه را به بدن کارگر منتقل نکنند. برخی از لباس‌های تخصصی کار در ارتفاع، حتی دارای نقاط تقویتی یا حلقه‌هایی هستند که به مدیریت کابل‌ها یا ابزارهای دستی کمک می‌کنند و خطر درگیر شدن با سازه را کاهش می‌دهند. همچنین در صورت سقوط و کشیده شدن بدن روی سطوح خشن این لباس کار می‌تواند تا حد زیادی از سوختگی‌های اصطکاکی و بریدگی‌ها جلوگیری کند. برای کار در نزدیکی ماشین‌آلات یا پرتاب اجسام کوچک نیز لباس باید خاصیت جذب انرژی اولیه را داشته باشد تا شدت ضربه را قبل از رسیدن به بدن کاهش دهد.

طراحی یقه و کلاه متصل به لباس کار هم باید به‌گونه‌ای باشد که مزاحمتی برای بستن و تنظیم صحیح کلاه ایمنی اصلی ایجاد نکند. پس لبه‌های یقه نباید بالا آمده باشد تا با لبه کلاه درگیر نشوند. چون این موضوع می‌تواند در صورت سقوط باعث کشیدگی ناخواسته و جراحت گردد. همینطور آستین‌های لباس نیز باید قابلیت تنظیم داشته باشند مثلاً با بست‌های چسبی یا دکمه‌ای دور مچ دست را محکم بپوشانند. این تنظیم باید به کارگر اجازه دهد که دستکش‌ها را به راحتی روی آستین یا زیر آن قرار دهد تا بدون آنکه مچ دست در معرض خطر قرار گیرد یا حرکت دستکش محدود شود. این امر به خصوص در زمان گرفتن ابزار یا کار با طناب‌ها اهمیت فراوانی دارد.

سازگاری لباس کار با کفش‌های ایمنی

دمپای شلوار لباس کار باید به‌گونه‌ای باشد که نه آنقدر گشاد باشد که خطر گیر کردن در پله‌ها یا سازه‌ها را داشته باشد و نه آنقدر تنگ که مانع پوشیدن صحیح کفش‌های ایمنی ساق‌دار شود. در محیط‌های مرطوب یا برفی، امکان محکم کردن دمپای شلوار روی ساق کفش یا درون آن برای جلوگیری از ورود آب یا مواد خارجی، یک قابلیت ارزشمند است که برای خرید لباس کار مناسب میتواند یک فاکتور مهم باشد.

چک‌لیست انتخاب لباس کار برای محیط‌های صنعتی و ساختمانی

انتخاب لباس کار از روی کاتالوگ یا به صورت انبوه، بدون در نظر گرفتن ملاحظات کاربردی، یک اشتباه رایج است. پس با چک‌لیست مناسب میتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید. چک‌لیست زیر به شما کمک می‌کند تا در مرحله خرید لباس کار، تصمیمات دقیق و عملیاتی مناسبی بگیرید:

لباس کار تنها پوشش ایمنی نیست

این تفکر که لباس کار تنها یک پوشش برای حفاظت از آلودگی است، کاملا غلط است. چون برای سایز محیط‌ها مثل کار در ارتفاع بسیار مهم است و بخشی از یک سیستم حفاظتی یکپارچه برای ایمنی فرد است که برای جلوگیری از سقوط فرد میتواند ابزاری ایده‌آل باشد. در شرایط آب و هوایی نیز، این لباس‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای دارند و در انتخاب نوع لباس کار به خصوص در ارتفاع که کارگران در معرض مستقیم باد، باران، آفتاب شدید و نوسانات دمایی قرار دارند باید دقت زیادی داشته باشید. به همین منطور در محیط‌های گرم یا هنگام انجام فعالیت‌های فیزیکی سنگین، لباس باید قابلیت خروج بخار آب و عرق از بدن را داشته باشد. اگر لباس تنفس‌پذیر نباشد، عرق در زیر آن جمع شده و نه تنها باعث ناراحتی و کاهش عملکرد می‌شود، بلکه در محیط‌های سرد، می‌تواند خطر کاهش دمای بدن را در پی داشته باشد.

برای کار در دکل‌ها یا ساختمان‌های مرتفع نیز کارگران در معرض باد و باران شدید قرار دارند و لباس کار مورد نظر باید برای این شرایط باید کاملاً ضدآب یا حداقل مقاوم در برابر آب باشد. مقاومت در برابر باد نیز برای این لباس‌ها میتواند مزیت بزرگی باشد. باید توجه داشت که ضدآب بودن نباید به قیمت از دست دادن تنفس‌پذیری تمام شود. پس پارچه‌های غشایی مانند گورتکس باید در این لباس‌ها استفاده شود تا تعادل مناسبی میان این دو ویژگی ایجاد کند.

سخن پایانی

جنس پارچه باید متناسب با شرایط کاری و نوع خطر در آن محیط انتخاب شود و تناسب لباس کار باید به‌گونه‌ای باشد که تداخلی با کمربند ایمنی و سایر تجهیزات نداشته باشد. همینطور پیروی از چک‌لیست‌های تخصصی، توجه به استانداردهای بین‌المللی و در نظر گرفتن ملاحظات اقلیمی، نه تنها سطح حفاظت را افزایش می‌دهد، بلکه راحتی و تمرکز کارگر را بهبود می‌بخشد.