نقش کفش ضد اسید در محیط های شیمیایی

پا، به عنوان پایه و اساس تحرک کارگران، در محیط‌های شیمیایی است و دائماً در معرض خطر پاشش یا نفوذ اسیدها و حلال‌ها قرار دارد. این مواد می‌توانند در مدت زمانی کوتاه، باعث سوختگی‌های شیمیایی عمیق، نکروز بافت و حتی آسیب‌های دائمی شوند. کفش ضد اسید با ایجاد یک مانع نفوذناپذیر، از تماس مستقیم پوست با مواد خورنده جلوگیری می‌کند.
وظیفه‌ی این نوع کفش ایمنی صرفاً مقاومت نیست، بلکه ایجاد زمان واکنش است که در صورت پاشش مستقیم ماده شیمیایی، جنس ویژه‌ی این کفش‌ها زمان لازم را برای خارج کردن پا و شستشوی سریع فراهم می‌آورد و بدین شکل، عمق آسیب به شدت کاهش می‌یابد.

ویژگی‌های کفش ایمنی ضد اسید

یک کفش ایمنی معمولی، هرگز نمی‌تواند در برابر اسیدها دوام بیاورد. مشخصه‌ی ضد اسید بودن، نتیجه‌ی به‌کارگیری مواد خاص و طراحی ساختاری دقیق است. لذا مقاومت شیمیایی زیره و رویه از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع کفش‌ها هستند. مواد به‌کار رفته مانند ترکیبات خاصی از PVC یا نیتریل باید در برابر طیف وسیعی از اسیدها مانون اسید سولفوریک، هیدروکلریک و قلیاها دچار خوردگی، نرم شدگی یا ترکیدگی نشوند. همچنین درزها، محل اتصال زیره و رویه و روزنه‌های تهویه در کفش‌های ضد اسید باید به گونه‌ای طراحی شوند که امکان نفوذ قطرات یا بخارات مواد شیمیایی به داخل را به صفر برسانند. به همین خاطر در بسیاری از مدل‌های تخصصی، ساختار به صورت چکمه‌های بلند و بدون بند است. بسیاری از واکنش‌های شیمیایی با تولید گرما همراه هستند یا خود اسیدها در دمای بالا نگهداری می‌شوند. لذا کفش ضد اسید باید بتواند بدون تغییر شکل یا از دست دادن مقاومت، دمای بالا را تحمل کند تا در شرایط خاص بتواند ایمنی مناسبی را برای پا ایجاد کند.

کلاهک محافظ پنجه

همانند سایر کفش‌های ایمنی، وجود پنجه فولادی یا کامپوزیت برای محافظت در برابر ضربه و سقوط اشیای سنگین بسیار مهم است و در این کفش‌ها نیز این کلاهک باید به درستی در ساختار ضد نفوذ کفش ادغام شده باشد.

استانداردها و گواهی‌های لازم برای کفش‌های ضد اسید در محیط‌های شیمیایی

اعتبار کفش ایمنی و گواهینامه‌های استاندارد 

EN ISO 20345 یک استاندارد اروپایی است که مشخصات کلی کفش‌های ایمنی را تعیین می‌کند. کدهای زیرشاخه آن برای محیط شیمیایی نیز مهم هستند و در ادامه به این کدها اشاره می‌کنیم.
کد S5 که برای چکمه‌های تمام پلیمری مانند PVC یا نیتریل با کلاهک محافظ، زیره مقاوم در برابر نفوذ، ضد الکتریسیته ساکن و جاذب انرژی در پاشنه در نظر گرفته شده است. این سطح بالاترین حفاظت را برای محیط‌های شیمیایی مرطوب و خورنده فراهم می‌کند. کد P نیز نشانگر مقاومت زیره در برابر سوراخ شدن توسط اشیای تیز است و کد FO هم برای مقاومت زیره در برابر تماس با روغن و سوخت در نظر گرفته شده است. علاوه بر کدهای عمومی، تولیدکنندگان معتبر مقاومت کفش خود را در برابر مواد شیمیایی خاص با کدهایی مانند A (اسیدها)، K (قلیایی‌ها) و O (روغن‌ها) مشخص می‌کنند. لذا در زمان خرید کفش ایمنی باید به هر کدام از این کدها توجه کنید تا متناسب با نوع فعالیت خود بهترین کفش را انتخاب کنید.

راهنمای انتخاب کفش ضد اسید برای کارگران پتروشیمی و آزمایشگاه‌ها

انتخاب کفش باید بر اساس ارزیابی دقیق ریسک‌های محیط کار انجام پذیرد. به همین منظور در جدول زیر تمام معیارها و مشخصات مورد نیاز شما را به صورت تخصصی درج شده است و می‌توانید با مقایسه این جدول بهترین کفش را خریداری کنید.

مواد سازنده و مقاومت آنها در برابر انواع اسیدها

پلی وینیل کلراید ماده‌ای پرکاربرد و مقرون‌به‌صرفه است که مقاومت خوبی در برابر بسیاری از اسیدهای رقیق، قلیاها و آب دارد. نقطه ضعف آن، شکنندگی در دمای بسیار پایین و مقاومت کمتر در برابر حلال‌های آلی خاص است. پلی اورتان هم به دلیل سبکی، انعطاف‌پذیری و خاصیت جذب شوک بالا، برای زیره کفش‌های ایمنی محبوب است. در زیره‌های ضد اسید، اغلب به صورت ترکیبی با PVC یا نیتریل به‌کار می‌رود تا مقاومت شیمیایی را بالا ببرد.
پلی اورتان ترموپلاستیک نیز سختی، مقاومت مکانیکی و سایش بالایی دارد و مقاومت شیمیایی آن معمولاً کمی بهتر از PU است، اما برای مواجهه با اسیدهای غلیظ باید با دقت انتخاب شود. لذا حتماً باید از کارشناسان مجموعه  ایمنی نگهبان کمک بگیرید تا بهترین انتخاب را تجربه کنید.

طراحی زیره

در محیط‌های شیمیایی، لغزندگی ناشی از ریختن مایعات یک تهدید جدی است و زیره‌های کفش ضد اسید با الگوهای عمیق و چند جهته مانند الگوی آجدار طراحی می‌شوند تا بیشترین اصطکاک را با سطح داشته باشند. به کمک استاندارد SRC که مقاومت خوبی در برابر لغزش بر روی سطوح کاشی و استیل دارد، می‌تواند بهترین انتخاب در این مورد باشد. توجه به زیره‌ی کفش ضد اسید نیز بسیار مهم است چون باید ضخیم و یکپارچه باشد تا در برابر هرگونه ترک‌خوردگی، سوراخ شدن یا فرسایش ناشی از مواد شیمیایی کف زمین پایداری کند.
در اغلب موارد، به دلیل جلوگیری از پاشش، کفش‌های ضد اسید به صورت چکمه طراحی می‌شوند تا ساق پا را نیز پوشش دهند. همچنین هرگونه درز و دوخت، نقطه‌ی ضعف احتمالی برای نفوذ مواد شیمیایی است. پس روکش چکمه‌های ضد اسید معمولاً به صورت قالب‌گیری یکپارچه است تا سطح بیرونی کاملاً صیقلی و نفوذناپذیر باشد

نگهداری کفش‌های ضد اسید

در مورد شستشوی فوری باید بگویم در صورت تماس با هر ماده شیمیایی، حتی اگر رقیق باشد، کفش را بلافاصله با آب فراوان بشویید. چون مواد شیمیایی، به مرور زمان و با نفوذ تدریجی، ساختار پلیمر را تضعیف می‌کنند و در دراز مدت برای ایمنی پا بسیار نگران کننده می‌شوند. همچنین روزانه کفش را بررسی کنید و اگر علائم ترک، سایش، نرم شدن یا تغییر رنگ که نشانه‌ی ضعف مقاومت شیمیایی است را مشاهده کردید اقدام به تعویض یا تعمیر کفش ایمنی کنید. توجه داشته باشید هرگونه تغییر ساختاری، نشانه‌ی پایان عمر کفش و نیاز به خرید کفش ضد اسید جدید است. البته برای حفظ ایمنی، اغلب تولیدکنندگان یک تاریخ انقضا برای کفش‌های ضد اسید پلیمری تعیین می‌کنند و این مدت معمولاً بین 3 تا 5 سال از تاریخ تولید است.

مقایسه کفش ضد اسید با کفش ایمنی معمولی از نظر ایمنی و هزینه

در محیط‌های شیمیایی، استفاده از کفش ایمنی معمولی اقدامی خطرآفرین است. شاید هزینه اولیه که پرداخت می‌کنید کمی بیشتر باشد اما می‌تواند جلوی خطرات زیادی را بگیرد و سلامت شما را در بهترین حالت قرار دهد.

نحوه استفاده از کفش ضد اسید در اقدامات اضطراری

در مواقع اضطراری، کفش ضد اسید به عنوان آخرین خط دفاع عمل می‌کند و امکان اجرای سریع اقدامات حفاظتی را فراهم می‌سازد.
در صورتی که به طور ناخواسته اسید بر روی زمین بریزد، چکمه‌های ضد اسید به کارگر اجازه می‌دهند تا از میان مواد ریخته شده عبور کرده، شیرها را ببندد، یا به فرد آسیب دیده کمک کند، بدون اینکه پای خود را در معرض آسیب قرار دهد. همچنین مقاومت مکانیکی بالای کفش از سوراخ شدن توسط خرده شیشه‌ها یا اجسام تیز موجود در مواد شیمیایی ریخته شده محافظت می‌کند.
در صورت پاشش مواد شیمیایی در حین کنترل حادثه یا خاموش کردن تجهیزات استفاده از کفش ایمنی از حادثه جلوگیری کند. وجود کلاهک فولادی یا کامپوزیت محافظت بیشتری در صورت افتادن اشیای سنگین به دلیل بی‌احتیاطی در وضعیت اضطراری ایجاد می‌کند.
در هر سناریوی اضطراری، استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب شامل کفش ضد اسید، به کارگر اطمینان خاطر می‌دهد تا بر کنترل وضعیت تمرکز کند و بدون اینکه نگران حفاظت فوری پاهای خود باشد، اقدامات لازم را انجام می‌دهد تا شرایط بحرانی از بین برود. به همین خاطر مجموعه ما در ایمنی نگهبان آماده است تا با ارائه بهترین محصولات، شما را در این مسیر همراهی کند.