تجهیزات امداد و نجات

تجهیزات امداد و نجات، ابزارها و وسایلی هستند که به امدادگران و نیروهای تخصصی کمک می‌کنند تا در شرایط بحرانی مانند حوادث طبیعی، تصادفات، یا بلایای صنعتی، عملیات جستجو، نجات، کمک‌های اولیه و انتقال مصدومان را با حداکثر ایمنی و کارایی انجام دهند.

ویژگی‌های مهم تجهیزات امداد و نجات

ایمنی بالا : مهم‌ترین اصل در طراحی و ساخت این تجهیزات آتش نشانی، ایمنی بالای آنهاست. باید خطر آسیب به امدادگر یا مصدوم را به حداقل برسانند. ابزارهایی مانند طناب نجات، هارنس یا دستگاه‌های هیدرولیک باید دارای سیستم‌های ضد لغزش، قفل ایمن و کنترل فشار باشند.

قابلیت حمل و جابجایی آسان : باید سبک، تاشو و قابل حمل توسط یک یا دو نفر باشند. به‌خصوص در مناطق کوهستانی، زیر آوار یا مسیرهای سخت‌گذر.

مقاومت بالا در شرایط محیطی : این تجهیزات باید در برابر آب، گرد و غبار، حرارت، آتش، سرما و خوردگی مقاوم باشند. ابزارهای فلزی باید دارای پوشش ضد زنگ باشند و مواد پارچه‌ای باید ضدآب و مقاوم در برابر اشعه UV باشند.

طراحی ارگونومیک : استفاده راحت، بدون خستگی یا آسیب به کاربر در طول زمان.

دارای استانداردهای بین‌المللی : تجهیزات باید تأییدیه‌هایی مانند: EN  اروپا، NFPA آمریکا و ISIRI استاندارد ملی ایران را داشته باشند تا از کیفیت و ایمنی آن‌ها اطمینان حاصل شود.

ماندگاری و دوام بالا : باید در برابر استفاده مکرر و سخت دوام بیاورند.

تشخیص سریع و دسترسی آسان : رنگ‌های تند (نارنجی، زرد فسفری) و طراحی‌های علامت‌دار برای پیدا کردن آسان‌تر در تاریکی یا آوار. همچنین بهتر است بسته‌بندی ماژولار و منظمی برای تسریع عملیات نجات داشته باشند.

تجهیزات امداد و نجات

برخی از تجهیزات امداد و نجات شامل :

تبر : تبر امدادی یکی از ابزارهای دستی پرکاربرد در عملیات نجات است که برای شکستن درب‌ها، پنجره‌ها، الوار یا ایجاد دسترسی در محیط‌های آوار استفاده می‌شود.

چراغ قوه : چراغ قوه امدادی برای تأمین نور در محیط‌های تاریک، زیر آوار، شب یا فضاهای بسته کاربرد دارد.

بیسیم : بی‌سیم یکی از اصلی‌ترین ابزارهای ارتباطی در عملیات امداد و نجات است که امکان هماهنگی سریع بین اعضای تیم در شرایط بحرانی را فراهم می‌کند.

راکت بازرسی بدنی : راکت بازرسی بدنی یک ابزار فلزیاب دستی است که برای تشخیص اشیاء فلزی پنهان‌شده روی بدن افراد استفاده می‌شود، به‌ویژه در محیط‌های امنیتی یا اردوگاه‌های بحران.

گاز سنج : گازسنج ابزاری است که برای شناسایی و اندازه‌گیری غلظت گازهای خطرناک مانند مونوکسیدکربن (CO)، دی‌اکسیدکربن (CO₂)، اکسیژن (O₂) و گازهای قابل اشتعال در محیط‌های بسته یا خطرناک استفاده می‌شود.

پتوی نسوز :  پتوی نسوز برای خاموش‌کردن آتش‌های کوچک یا پوشاندن فرد دچار آتش‌سوزی به‌منظور جلوگیری از گسترش سوختگی به کار می‌رود.

حلقه نجات :  حلقه نجات ابزاری شناور است که برای نجات افراد در حال غرق شدن در آب استفاده می‌شود و معمولاً به طناب نجات متصل است تا فرد را به ساحل یا قایق بکشند.

چکش اضطراری : چکش اضطراری یک ابزار کوچک و سبک است که برای شکستن شیشه خودرو یا بریدن کمربند ایمنی در مواقع گیر افتادن داخل خودرو استفاده می‌شود.

کارابین : کارابین قلابی فلزی با قفل ایمنی است که برای اتصال سریع و ایمن طناب‌ها، هارنس‌ها و تجهیزات در عملیات صعود، فرود یا نجات ارتفاع استفاده می‌شود.

هالیگان : هالیگان یک ابزار چندمنظوره نجات است که برای باز کردن درها، پنجره‌ها، و شکستن موانع در عملیات امداد و نجات استفاده می‌شود.

مارگیر : مارگیر ابزاری است که برای گیر انداختن و کنترل مارها به کار می‌رود، به‌ویژه در عملیات امداد و نجات در مناطق دارای مارهای سمی یا خطرناک.

آچار چند منظوره  : آچار چندمنظوره ابزاری جمع‌وجور است که شامل مجموعه‌ای از ابزارهای مختلف مانند آچار، پیچ‌گوشتی، قیچی، چاقو و اره در یک ابزار واحد است.

جعبه کمک های اولیه : جعبه کمک‌های اولیه مجموعه‌ای از ابزار و مواد ضروری است که برای ارائه درمان‌های اولیه در حوادث و شرایط اضطراری استفاده می‌شود. این جعبه شامل اقلامی مانند باند، گاز استریل، چسب زخم، داروهای مسکن، قیچی، دستکش یک‌بار مصرف، و آتل می‌باشد.

طناب کمربند : طناب کمربند یک ابزار ایمنی است که برای حمایت و بسته‌بندی شخص در حین عملیات نجات و فعالیت‌های امدادی طراحی شده است. این طناب در مواقعی که فرد باید به طور محکم در یک موقعیت ثابت بماند یا از ارتفاع بالا برود یا فرود آید، استفاده می‌شود.

بیلچه تاشو : بیلچه تاشو یک ابزار سبک و جمع‌وجور است که برای حفاری، کندن خاک، ساخت پناهگاه، یا حتی پاکسازی مسیرها در شرایط اضطراری استفاده می‌شود.

نحوه نگهداری تجهیزات امداد و نجات

نگهداری درست و منظم تجهیزات امداد و نجات بسیار حیاتی است، زیرا این تجهیزات اغلب در شرایط اضطراری و بحرانی مورد استفاده قرار می‌گیرند و هر گونه نقص در عملکرد آن‌ها می‌تواند جان افراد را به خطر بیندازد.

تجهیزات باید به صورت ماهانه یا بعد از هر استفاده بررسی شوند. یعنی لازم است از نظر ظاهری برای پارگی، شکستگی، زنگ‌زدگی یا خوردگی بررسی شوند. همچنین باید از لحاظ عملکرد تست شوند.

بعد از هر عملیات، باید تجهیزات به‌ویژه تجهیزات تماس مستقیم با بیمار تمیز و ضدعفونی شوند. برای قطعات فلزی بهتر است از پارچه خشک و روان‌کننده‌های غیرخورنده استفاده کنید و برای قطعات پارچه‌ای باید با مواد شوینده ملایم، خشک‌کردن کامل در سایه بشویید.

توجه کنید که این تجهیزات را دور از نور مستقیم خورشید، رطوبت بالا، گرد و غبار، مواد شیمیایی و حرارت زیاد قرار دهید.  همچنین تجهیزات باید در قفسه‌ها یا جعبه‌های مخصوص نگهداری شوند و طناب‌ها باید آویزان و آزاد باشند، نه فشرده یا در هم پیچیده.